TermCymru

Results are displayed in Welsh alphabetical order A-Y
Welsh: ailbennu rhywedd
English: gender reassignment
Status B
Subject: General
Part of speech: Verb
Definition: Mae ailbennu rhywedd yn nodwedd sydd wedi'i diogelu gan Ddeddf Cydraddoldeb 2010, lle y'i diffinnir fel proses (neu ran o broses) y bydd person yn bwriadu mynd drwyddi, yn mynd drwyddi neu wedi mynd drwyddi at ddiben ailbennu rhyw y person hwnnw drwy newid priodweddau ffisiolegol neu briodweddau eraill sy'n perthyn i ryw.
Last updated: 8 December 2022
Welsh: amrywiaeth o ran rhywedd
English: gender diversity
Status A
Subject: General
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Context: Increasing the gender diversity of the Senedd is expected to lead to more effective representation.
Last updated: 10 July 2024
Welsh: anghyfathiant rhywedd
English: gender incongruence
Status B
Subject: General
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Definition: Y sefyllfa o fod â hunaniaeth rhywedd nad yw'n cyd-fynd â'r rhyw a bennwyd adeg geni.
Last updated: 21 June 2024
Welsh: arbenigwr rhywedd
English: gender specialist
Status B
Subject: Health
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: arbenigwyr rhywedd
Notes: Dyma’r term llaw fer am ‘gender specialist physician / ‘meddyg arbenigol mewn rhywedd’.
Last updated: 23 September 2016
Welsh: asesiad effaith ar sail rhywedd
English: gender impact assessment
Status B
Subject: General
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: asesiadau effaith ar sail rhywedd
Last updated: 11 April 2024
Welsh: bwlch cyflog rhywedd
English: gender pay gap
Status A
Subject: Finance and statistics
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Definition: Y gwahaniaeth yn y tâl y bydd dynion a menywod yn ei dderbyn.
Context: Mae'r bwlch cyflog rhywedd wedi parhau i leihau, ac mae bellach ar y lefel isaf ar gofnod yng Nghymru.
Last updated: 10 April 2024
Welsh: bwlch cyflog rhywedd cymedrig
English: mean gender pay gap
Status B
Subject: Finance and statistics
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Last updated: 10 April 2024
Welsh: bwlch rhywedd
English: gender gap
Status B
Subject: General
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Last updated: 11 April 2024
Welsh: bwlio ar sail rhywedd
English: gender-based bullying
Status B
Subject: General
Part of speech: Verb
Context: Guidance includes how to respond to prejudice-related bullying including transphobic, sexist and gender-based bullying.
Last updated: 1 May 2024
Welsh: cam-drin domestig, trais ar sail rhywedd a thrais rhywiol
English: domestic abuse, gender-based violence and sexual violence
Status A
Subject: Social services
Part of speech: Verb
Last updated: 5 August 2014
Welsh: clinig hunaniaeth rhywedd
English: gender identity clinic
Status B
Subject: Health
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Notes: Defnyddir yr acronym GIC yn y ddwy iaith.
Last updated: 10 April 2024
Welsh: cwota rhywedd
English: gender quota
Status A
Subject: Politics
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: cwotâu rhywedd
Definition: Canran ddiffiniedig neu nifer penodol o seddi sydd i'w llenwi gan, neu eu dyrannu i, fenywod a/neu ddynion, gan amlaf o dan reolau neu feini prawf penodol. Y nod yw cyflymu'r broses o sicrhau cydbwysedd o ran cyfranogiad a chynrychiolaeth rhwng y ddau rywedd.
Notes: Yng nghyd-destun etholiadau
Last updated: 3 August 2023
Welsh: cwota rhywedd statudol integredig
English: integrated statutory gender quota
Status B
Subject: Politics
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: cwotâu rhywedd statudol integredig
Last updated: 12 May 2022
Welsh: cydbwysedd rhywedd
English: gender balance
Status B
Subject: General
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Last updated: 11 April 2024
Welsh: cydnabod rhywedd
English: gender recognition
Status B
Subject: General
Part of speech: Verb
Definition: Y weithred gyfreithiol o gofnodi rhywedd person yn swyddogol.
Last updated: 8 December 2022
Welsh: cydraddoldeb rhywedd
English: sex equality
Status B
Subject: General
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Notes: Gweler hefyd y cofnod am 'gender equality' / 'cydraddoldeb rhywedd'.
Last updated: 10 April 2024
Welsh: cydraddoldeb rhywedd
English: gender equality
Status B
Subject: General
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Notes: Un o Nodau Datblygu Cynaliadwy y Cenhedloedd Unedig
Last updated: 30 April 2024
Welsh: cyllidebu ar sail rhywedd
English: gender budgeting
Status B
Subject: General
Part of speech: Verb
Last updated: 11 April 2024
Welsh: Cynghorydd Gweinidogol ar Gam-drin Domestig, Trais ar Sail Rhywedd a Thrais Rhywiol
English: Ministerial Adviser on Domestic Abuse, Gender-based Violence and Sexual Violence
Status A
Subject: Justice and order
Part of speech: Proper noun, Masculine, Singular
Last updated: 13 May 2014
Welsh: Cynghorydd Rhywedd a Chyfeiriadedd Rhywiol
English: Gender and Sexual Orientation Adviser
Status C
Subject: Personnel
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Last updated: 13 September 2007
Welsh: cynhwysiant rhywedd
English: gender inclusion
Status B
Subject: General
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Last updated: 1 May 2024
Welsh: Cynllun Cydraddoldeb Rhywedd
English: Gender Equality Scheme
Status C
Subject: General
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Last updated: 11 April 2024
Welsh: Deddf Cydnabod Rhywedd 2004
English: Gender Recognition Act 2004
Status A
Subject: Titles of legislation
Part of speech: Noun, Feminine, Singular
Last updated: 22 September 2016
Welsh: dull gweithredu trawsnewidiol mewn perthynas â rhywedd
English: gender-transformative approach
Status B
Subject: General
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: dulliau gweithredu trawsnewidiol mewn perthynas â rhywedd
Definition: Casgliad o weithredoedd ym maes rhywedd i unioni anghydraddoldebau, dileu rhwystrau strwythurol a grymuso cymunedau dan anfantais drwy wneud newidiadau i’r gyfraith a pholisïau, addasu a gwella systemau a gwasanaethau, ailddosbarthu adnoddau, ynghyd â newid normau a chredoau negyddol neu niweidiol, ymddygiadau ac arferion.
Last updated: 6 November 2025
Welsh: dynodwr rhywedd
English: gender marker
Status B
Subject: General
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: dynodwyr rhywedd
Definition: Dynodiad ysgrifenedig sy'n cofnodi rhywedd unigolyn, gan amlaf mewn ffurflenni neu gronfeydd data.
Last updated: 8 December 2022
Welsh: dysfforia rhywedd
English: gender dysphoria
Status B
Subject: Health
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Definition: Cyflwr meddygol lle bydd person yn cael ymdeimlad dwys o anniddigrwydd neu anfodlondeb oherwydd diffyg cyfatebiaeth rhwng rhyw biolegol y person a'i hunaniaeth rhywedd.
Last updated: 20 June 2024
Welsh: Grŵp Partneriaeth Hunaniaeth Rhywedd Cymru Gyfan
English: All Wales Gender Identity Partnership Group
Status B
Subject: Health
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Context: Yn 2016, darparodd Llywodraeth Cymru gyllid anghylchol i Pwyllgor Gwasanaethau Iechyd Arbenigol Cymru (WHSSC) i gefnogi datblygu llwybr amrywiant rhywedd, a arweinir gan Grŵp Partneriaeth Hunaniaeth Rhywedd Cymru Gyfan (AWGIPG).
Last updated: 9 April 2024
Welsh: gwahaniaethu ar sail rhywedd ac anabledd
English: gender and disability discrimination
Status A
Subject: Personnel
Part of speech: Verb
Notes: Gweler yr erthygl ar y Model Cymdeithasol o Anabledd yn yr Arddulliadur. Yn unol â'r Model, mae amhariad ("impairment", a elwid yn "nam" o'r blaen) yn nodwedd ar berson, a all effeithio ar ei ymddangosiad neu ar sut y mae ei gorff neu ei feddwl yn gweithio; caiff pobl anabl (y gellir hefyd cyfeirio atynt fel "pobl anabledig" neu "bobl sy'n cael eu hanablu") eu hanablu gan ffactorau allanol fel yr amgylchedd, polisi neu arferion, neu yn sgil methiant i ddarparu addasiadau ar eu cyfer; ac anabledd yw canlyniad anablu pobl sydd ag amhariadau. 
Last updated: 17 November 2023
Welsh: Gwasanaeth Datblygu Hunaniaeth Rhywedd GIG Lloegr
English: NHS England Gender Identity Development Service
Status B
Subject: Health
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Last updated: 24 June 2021
Welsh: gwasanaeth hunaniaeth rhywedd
English: gender identity service
Status B
Subject: Health
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: gwasanaethau hunaniaeth rhywedd
Last updated: 3 July 2024
Welsh: Gwasanaeth Rhywedd Cymru
English: Welsh Gender Service
Status B
Subject: Health
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Last updated: 24 June 2021
Welsh: gweithgaredd a effeithir gan rywedd
English: gender-affected activity
Status B
Subject: General
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: gweithgareddau a effeithir gan rywedd
Definition: Yng nghyd-destun Deddf Cydraddoldeb 2010, chwaraeon, gêm neu weithgaredd arall o natur gystadleuol mewn amgylchiadau lle byddai cryfder corfforol, stamina neu gorffolaeth pobl arferol o un rhyw yn golygu y byddent o dan anfantais o'u cymharu â phobl arferol o'r rhyw arall fel cystadleuwyr mewn digwyddiadau sy'n cynnwys y gweithgaredd.
Last updated: 2 May 2024
Welsh: hunaniaeth rhywedd
English: gender identity
Status B
Subject: General
Part of speech: Noun, Feminine, Singular
Plural: hunaniaethau rhywedd
Definition: Term a all fod yn gyfystyr â gender/rhywedd, ac sy'n cyfeirio at ymdeimlad person ohono'i hun fel gwryw, benyw neu berson anneuaidd.
Last updated: 2 July 2025
Welsh: iaith rywedd-niwtral
English: gender-neutral language
Status B
Subject: General
Part of speech: Noun, Feminine, Singular
Definition: Geirfa sy'n osgoi tuedd tuag at ryw neu rywedd penodol.
Notes: Cymharer â gendered language / iaith ryweddol. Gall 'iaith niwtral o ran rhywedd' fod yn addas mewn rhai cyd-destunau. 
Last updated: 10 April 2024
Welsh: llwybr dysfforia rhywedd
English: gender dysphoria pathway
Status B
Subject: Health
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Last updated: 22 September 2016
Welsh: llyffethair rhywedd
English: gender penalty
Status B
Subject: Politics
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Definition: Effaith negyddol ar siawns ymgeiswyr benywaidd o ennill sedd mewn etholiad, yn sgil rhywedd.
Last updated: 8 November 2023
Welsh: materion rhywedd
English: gender issues
Status B
Subject: General
Part of speech: Noun, Plural
Last updated: 11 April 2024
Welsh: meddyg arbenigol mewn rhywedd
English: gender specialist physician
Status B
Subject: Health
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: meddygon arbenigol mewn rhywedd
Notes: Dyma’r term llawn a ffurfiol am ‘gender specialist’ / ‘arbenigwr rhywedd’.
Last updated: 10 April 2024
Welsh: mynegiant rhywedd
English: gender expression
Status B
Subject: General
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Last updated: 8 December 2022
Welsh: o'r un rhywedd
English: same-gender
Status B
Subject: General
Part of speech: Adjective
Last updated: 10 April 2024
Welsh: penbleth am rywedd
English: gender confusion
Status B
Subject: Health
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Definition: Term anfeddygol i ddisgrifio sefyllfa lle na fydd unigolyn yn uniaethu â’r rhyw a bennwyd adeg geni
Last updated: 3 July 2024
Welsh: person nad yw’n cydymffurfio o ran ei rywedd
English: gender non-conforming person
Status B
Subject: General
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: pobl nad ydynt yn cydymffurfio o ran eu rhywedd
Definition: Un nad yw ei ymddygiad neu ei ymarweddiad yn cydymffurfio â’r disgwyliadau diwylliannol a chymdeithasol cyffredin ynghylch yr hyn sy’n briodol i’w rywedd.
Last updated: 2 July 2025
Welsh: prif ffrydio rhywedd
English: gender mainstreaming
Status B
Subject: Personnel
Part of speech: Verb
Definition: Ffordd o fynd ati i lunio polisïau ar sail buddiannau a phryderon dynion a menywod fel ei gilydd.
Notes: Mae hwn yn un o themâu llorweddol yr Undeb Ewropeaidd.
Last updated: 19 November 2020
Welsh: rhywedd
English: gender
Status A
Subject: General
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: rhyweddau
Definition: Nodwedd ar berson, yn deillio o amryw o briodweddau'r person hwnnw. Gall hyn gynnwys ei rôl gymdeithasol, ymdeimlad yr unigolyn o fod yn ddyn, yn fenyw neu'n berson anneuaidd ac, mewn rhai amgylchiadau, ei nodweddion corfforol.
Notes: Gall y term hwn hefyd fod yn gyfystyr â gender identity / hunaniaeth rhywedd. Gweler y cofnod hwnnw am ddiffiniad o'r cysyniad hwnnw.
Last updated: 10 July 2024
Welsh: rhywedd a gaffaelwyd
English: acquired gender
Status B
Subject: General
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Definition: Y rhywedd y mae person traws yn gwneud cais i’w gydnabod yn gyfreithiol fel ei rywedd swyddogol drwy Dystysgrif Cydnabod Rhywedd, o dan Ddeddf Cydnabod Rhywedd 2004.
Last updated: 7 September 2023
Welsh: rhywedd-amrywiol
English: gender-diverse
Status B
Subject: General
Part of speech: Adjective
Last updated: 8 December 2022
Welsh: rhywedd arall
English: opposite gender
Status B
Subject: General
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Context: Enabling access to single sex provision in education settings refers only to trans learners who have made changes in school to live in the opposite gender, for example changing their pronouns.
Last updated: 1 May 2024
Welsh: rhywedd-benodol
English: gender-specific
Status A
Subject: General
Part of speech: Adjective
Last updated: 10 April 2024
Welsh: rhywedd bywyd
English: lived gender
Status B
Subject: Health
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Last updated: 25 July 2024
Welsh: rhywedd canfyddedig
English: perceived gender
Status B
Subject: General
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Definition: Y rhywedd y mae person yn tybio sydd gan berson arall.
Last updated: 9 March 2023